"Văn xuôi Thạch Lam dưới góc nhìn văn hóa"

Authors: Nguyễn, Thị Xuân Quỳnh

Trong các trang văn của mình, nhà văn Thạch Lam rất hay nhắc đến hai chữ quê hương. Tuy nhiên, trong cảm nhận của ông, quê hương không phải là một khái niệm trừu tượng, mà là một hình dung vô cùng cụ thể, sống động – quê hương được hiện ra bằng mùi hương và hơi mát của đất, của làng. Nhà văn để cho các nhân vật của mình cảm nhận về đất đai, thôn xóm, quang cảnh quê hương bằng tất cả sự run rẩy của các giác quan, như một sự xâm chiếm tổng hòa, ngay lập tức, không thể tách bạch. Hương thơm và hơi mát của đất quê, làng quê tràn vào thân thể của con người.

Xin bắt đầu bằng một vài thống kê:

i)Hẳn những ai đọc Dưới bóng hoàng lan còn nhớ, cảm nhận của nhân vật Thanh trong lần trở về quê: “Thanh lách cánh cửa gỗ để khép, nhẹ nhàng bước vào. Chàng thấy mát hẳn cả người”, “Một mùi lá tươi non phảng phất trong không khí”. Khi đang nằm trên giường khoan khoái, bỗng chàng cảm thấy từ ngoài vườn “mùi hương thơm thoang thoảng đưa vào”, “Thanh thấy tâm hồn nhẹ nhõm tươi mát như vừa được tắm ở suối. Chàng tắm trong cái không khí tươi mát này”. Đêm hôm ấy, khi Thanh tiễn cô gái láng giềng ra về, “Mùi hoàng lan thoảng bay trong gió ngát”. Trong khung cảnh ấy, hai người để yên tay trong tay, nghĩa là từ tâm hồn hai người đã bắt đầu khởi lên một mối tình dìu dịu.

ii)Trong truyện ngắn Trở về, có đoạn kể lúc hai vợ chồng Tâm trở về thăm làng, khi đến đầu làng, Tâm thấy lòng cảm động, “một cảm giác mát lạnh bỗng trùm lên vai: Tâm ngẩng đầu lên nhìn, chàng vừa đi vào dưới vòm lá tre xanh trong ngõ”…

iii) Có hai đoạn văn khá giống nhau khi Thạch Lam miêu tả cảm nhận về mùi của chợ quê đã tàn ở trong hai tác phẩm: Hai đứa trẻ và Trở về. Đoạn thứ nhất: “Chợ họp giữa phố vãn từ lâu. Người về hết và tiếng ồn ào cũng mất. Trên đất chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và bã mía. Một mùi âm ẩm bốc lên, hơi nóng của ban ngày lẫn mùi cát bụi quen thuộc quá, khiến chị em Liên tưởng là mùi riêng của đất, của quê hương này”. Đoạn thứ hai: “Chợ đã vãn: những người đàn bà gồng gánh sắp ra về, trên mặt đất đầy những rác bẩn, những vỏ dưa, những lá gói. Một cái mùi âm ẩm bốc lên, cái mùi đặc biệt, hình như lẫn mùi đất, mùi ẩm, mùi rác đốt. Tâm nhớ lại rõ rệt những ngày còn trẻ”...

 

Title: 

	Văn xuôi Thạch Lam dưới góc nhìn văn hóa
Authors:	Nguyễn, Thị Xuân Quỳnh
Issue Date:	2016
Publisher:	Đại học Quốc gia Hà Nội
Description:	100 tr.
URI:	http://repository.vnu.edu.vn/handle/VNU_123/23527
Appears in Collections:	Luận văn - Luận án (LIC)